گموز مرکبات
Gommosis
بیماری گیاهی گموز به نام های دیگری نظیر انگومک مرکبات، پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه نیز شناخته می شود.
علائم بیماری گموز مرکبات:
از علائم مهم بیماری گیاهی گموز مرکبات، ترشح صمغ در اطراف طوقه تا ارتفاع نیم متری از سطح خاک می باشد. پوست قسمت آلوده ممکن است بوی ماهی و یا ترشی بدهد. صمغ خارج شده ابتدا آبکی و بی رنگ است که پس از خشک شدن در هوای آزاد سخت شده و به رنگ خرمایی در می آید.
در مناطق مرطوب و پر باران، صمغ در اثر بارندگی حل و شسته شده، سپس پوسیدگی قهوه ای در طوقه و ریشه بوجود می آید. پوست تنه در این ناحیه به صورت ورقه های خشک و به طور عمودی از درخت جدا می شود. با فاسد شدن پوست در ناحیه طوقه، در جریان شیره پرورده اختلالاتی بروز کرده و ممکن است به طور کلی قطع شده و درخت از پا درآید.
ممکن است در صورت شدت بیماری علائم بیماری روی برگ، شاخه، جوانه و میوه نیز ظاهر شود. جوانه های آلوده رشد نکرده و به تدریج فاسد و قهوه ای می شوند. ضعف گیاه از نوک درخت شروع شده و به تدریج به قسمت های دیگر تنه سرایت کرده و درنتیجه موجب مرگ سرشاخه ها می شود.
برگ درختان حالت رنگ پریده به خود گرفته و به تدریج زرد شده و می ریزد.
عامل بیماری، نحوه انتشار و چرخه زیستی گموز مرکبات:
قارچ Phytophthora citrophthoraعامل ایجاد بیماری گیاهی گموز مرکبات است.
قارچ فیتوفتورا تقریباً در تمام باغات مرکبات وجود دارد. در شرایط مرطوب، این قارچ اندام های تکثیری زیادی تولید کرده و به سرعت از طریق زخم یا ترک های موجود روی طوقه، وارد گیاه می شود. هوای گرم تابستان سرعت انتشار بیماری را کاهش داده و فعالیت قارچ در هنگام خشکی خاک متوقف می شود.
راه های پیشگیری و کنترل بیماری گموز مرکبات:
- از ارقام مقاوم به بیماری استفاده شود
- تهیه نهال سالم از خزانه
- حذف علف های هرز از دور طوقه
- خودداری از ایجاد زخم اطراف طوقه
- باغ باید در زمین های سبک و زهکشی شده احداث گردد. در اراضی رسی و سنگین حتما باید از نهال های پیوند شده روی پایه های مقاوم استفاده شود
- درهنگام کاشت باید دقت شود تا نهال عمیق کاشته نشود
- فواصل بین درختان حفظ شود
- استفاده از کودهای مناسب و انجام عملیات صحیح باغبانی جهت تقویت درختان ضروری است
- دقت شود هنگام پیوند، زدن قطراتی از آب یا ذراتی از خاک باغ بین پایه و پیوندک قرار نگیرد
- از آبیاری غرقابی و جمع شدن آب دور طوقه پرهیز شود
- محل پیوند نهال باید حداقل 15-30 سانتیمتر بالاتر از خاک باشد
- چنانچه زمین محل کاشت به مدت 16-12 ماه به صورت آیش گذاشته شود، جمعیت گونه های فیتوفتورایی به طور موثر کاهش می یابد
- اگر پوسیدگی بیشتر از نصف دور طوقه را فرا گرفته باشد باید درخت آلوده را قطع کرد
- مبارزه شیمیایی با بردوفیکس به شرح زیر :
- سم پاشی با بردوفیکس 10 در هزار قبل از شروع باران های پاییزی
- سم پاشی با بردفیکس 10 در هزار پس از هرس درزمستان
- سم پاشی با بردوفیکس 5 در هزار بعد از ریزش گلبرگ ها و هنگام تشکیل میوه
- خاک دور طوقه درخت بیمار را کنار زده و محل آلودگی و بافت های پوست ریشه و طوقه درختان عفونی را با یک چاقوی تیز، تراشیده تا به نسج زنده و سالم درخت برسیم. محل تراشیده شده، با بردوفیکس غلیظ یا خمیر بردو پوشیده (رنگ) شود. سپس کل درخت با بردوفیکس 5 در هزار سم پاشی شود
- آبیاری درختان با بردوفیکس 10 درهزار و برای درختان مسن تر آبیاری سایه انداز و بیل زدن خاک سایه انداز
