بخش اول دفع آفات : دفع آفات کشتزار و درختستان - Page 02

خربق

اگر دانه ای چند از تخم بستانند و خربق به آن بیامیزند و گرداگرد کشت بکارند، هر مرغی که از آن بخورد از جایش برنخیزد، بمیرد. پس آن مرغ مرده را بردارند و بر چوبی ببندند و در میان آن کشت بنهند هیچ مرغ در آن کشت در ننشیند هرگز(نوادرالتبادر).

صاحب الفلاحه گوید، اگر قصبان(قضبان. شاخه ها) خربق را در بستان به زمین فرو بری، براغیث(کک ها) جمله هلاک شوند. و اگر او را با بذر بکاری، هر بذر که باشد، طیور گرد آن نگردد(عجایب قزوینی).

و اگر بگیرند قدری از بذری که منظور در زراعت دارند و خربق را به آن مخلوط نمایند و دور زرع آن را بپاشند و بکارند، هر مرغی که از آن زرع بخورد، فورا می میرد. و آن وقت دوره زراعت نی های سفید نصب نمایند و آن مرغ های مرده را بر آن نی ها ببندند، دیگر هیچ مرغی به حوالی آن زراعت نیاید(مفاتیح الارزاق جلد سوم).

خربق و افسنتین

چون افسنتین یا خربق در حوالی مزرعه یا باغی زراعت کنند مار گرد آن نگردد(معرفت فلاحت).

خردل

اگر خردل را در سوراخ مار اندازند هلاک شود. شیخ الرئیس گوید، از دخان او جمله هوام بگریزند(عجایب قزوینی).

و اگر خردل در سه طرف بستان یا مزرعه بکارند، از کرم محفوظ ماند(معرفت فلاحت).

دهمست

صاحب الفلاحه گوید، اگر شاخی از درخت دهمست(درخت غار. برگ بو) در موضعی بود، که هر آفت در که در آنجا حادث شود، جمله بدان شاخ رسد و غیر این شاخ، جمله از آفات بسلامت ماند(عجایب قزوینی).

و در بلاد هند و روم درختی است که آنرا دهمست گویند و اطباء بار آن درخت را حب الغار(دانه درخت دهمست) گویند. چون شاخی از آن درخت در موضعی بیندازند ملخ بر آن جمع شود و به چیزی دیگر تعرض نرسانند(معرفت فلاحت).

زیتون

اگر درخت یا تاک را به روغن زیتون طلی(اندودن) کنند زنبور گرد آن نگردد(معرفت فلاحت).

زیره

دفع مورچه از زمین زراعت و درختستان و غیر آن آنست که هرکه زیره را خورد بساید و بخانه مورچه بریزد همه میمیرند(ارشادالزراعه).

سپند

جالینوس حکیم گوید چون چوب سپند بسوزند و خاکستر آن را در فالیز افشانند، کرم نباشد(ارشادالزراعه).

سپیدار

اگر چوب سپیدار بسوزانند و خاکسترش بر جایگاهی کنند که در آن کرم باشد، بکشد(فرخ نامه).

سیر

اگر داس به سیر بیالایند هر درخت که بدان ببرند آن درخت را کرم نخورد، اگر کرم بکشد(فرخ نامه).

و اگر اره که به آن فضله اشجار می برند به سیر طلی کنند یا آنکه سیر در چند موضع متفرق بر آن درخت بندند یا آنکه شاخ های درخت را همه یا بعضی را به سیر طلا کنند مرغان گرد آن نگردند(معرفت فلاحت).

شبت

و اگر غِنجه را بگیرند و با شبت تخم در آب بجوشند، و این آب را خنک کنند، و بر درخت یا زراعت پاشند، از غِنجه محفوظ ماند(معرفت فلاحت).

شفتالود

اگر برگ او(شفتالو را) بکوبند و بر جایگاهی نهند که کرم در افتاده بود همه بمیرند(فرخ نامه).